W ostatnich latach temat noseworkingu i zabawek węchowych dla psa zyskuje na popularności. Coraz więcej opiekunów zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest praca umysłowa oraz wykorzystanie możliwości psiego nosa. Taka aktywność pozwala zwierzakowi wyciszyć się, zbudować pewność siebie i skupić na zadaniu. Czym jest nosework i jak zacząć trenować nosework w domu?
Co to jest nosework?
Nosework to stosunkowo nowy sport kynologiczny, bazujący na detekcji zapachów. Jego historia wywodzi się z pracy psów służbowych, wykrywających nielegalne substancje. W roli materiałów wybuchowych czy narkotyków występują jednak znacznie bardziej bezpieczne substancje takie jak goździk, cynamon i pomarańcza. Pies ma za zadanie wskazać przewodnikowi, w którym miejscu znajduje się próbka zapachowa.
Jest to sport dla każdego psa, bez względu na wiek, predyspozycje rasowe czy sprawność fizyczną. Doskonale sprawdza się także w przypadku czworonogów lękliwych, nadpobudliwych lub agresywnych oraz u psich seniorów czy zwierzaków borykających się z niepełnosprawnościami. Nosework pozwala psu skoncentrować się na zadaniu, wyciszyć oraz wzmocnić jego pewność siebie. Doskonale wpływa na budowę relacji z przewodnikiem oraz stymuluje psi mózg, przez co spowalnia procesy starzenia się.
W Polsce istnieją dwie organizacje, które zajmują się tym sportem. Są to Nosework Polska – stowarzyszenie, które wprowadziło polską kynologię w świat detekcji zapachów oraz Polska Liga Nosework. Pierwsza organizacja pracuje na próbkach z olejków eterycznych, druga - na naturalnych zapachach.
Nosework – jak zacząć?
Trening nosework nie jest skomplikowany. Zanim jednak zwierzak zacznie przeszukiwać pomieszczenie w poszukiwaniu próbek zapachowych, należy wprowadzić go w świat detekcji zapachów. Jak to zrobić? Na początku potrzebne będzie jedynie tzw. pudełko „hot” z kilkoma próbkami zapachowymi oraz garść ulubionych przysmaków. Ulubione smakołyki należy trzymać w zaciśniętej dłoni w jednej ręce, a pudełko z zapachem w drugiej. Gdy pies zrozumie, że nie ma dostępu do nagrody, powinien zainteresować się próbką w drugiej dłoni. Jak tylko zbliży się do pudełeczka, natychmiast nagradzamy go, kładąc przysmak przy źródle zapachu. Po kilku krótkich sesjach, kiedy pies już załapie o co chodzi, należy stopniowo wydłużać czas przy oznaczaniu próbki oraz zmieniać rękę, w której trzymany jest zapach.
Następnym krokiem jest odłożenie próbki zapachowej z ręki i nagradzanie psa za oznaczenie próbki leżącej na ziemi. Następnie stopniowo wprowadza się utrudnienia, chowając zapach w jednym z kilku identycznych pudełek. Ważne, by zawsze korzystać z tego samego zapachu i nie doprowadzić do zanieczyszczenia pozostałych artefaktów próbką zapachową.
Akcesoria do nosework i tworzenie próbek zapachowych
Do treningów nosework potrzebne będą odpowiednie akcesoria. W zależności od tego, czy opiekun chce ćwiczyć na naturalnych zapachach czy też na olejkach zapachowych, należy przygotować odpowiednie składniki. Oprócz tego konieczne będzie zakupienie kilku małych metalowych puszek z otworami na próbki zapachowe (nie powinny być to opakowania po kremach czy produktach spożywczych, ponieważ mogą one zawierać zapach, który zmyli psi nos), drewnianych patyczków bawełnianych, płatków bawełnianych do nasączania patyczków, kilka jednakowych pudełek kartonowych oraz słoiczki do przechowywania zapachów.
Próbki zapachowe przygotowuje się wlewając kilka kropel olejku eterycznego na płatek bawełniany i umieszczając go w słoiku. Do środka wkłada się również połamane drewniane patyczki higieniczne, a następnie szczelnie zamyka słoik. Po około 24 godzinach próbki są gotowe do użycia. Można wyciągnąć patyczki i wsadzić je do metalowych pojemników.
Nosework dla początkujących – w domu czy pod okiem trenera?
Jak już zostało wspomniane – pierwsze kroki w noseworku nie są skomplikowane i z większość opiekunów z łatwością może rozpocząć pracę nad pracą nosem we własnych czterech ścianach. Jeśli nie czują się oni na sile, mogą wziąć udział w webinarze lub zapisać się do trenera na zajęcia indywidualne lub grupowe, w zależności od potrzeb. Jeśli właściciel planuje w przyszłości starty w zawodach, warto skorzystać z pomocy trenera, który dopilnuje, by cały proces nauki był prowadzony zgodnie z wytycznymi do egzaminu.
Zabawy węchowe dla psa – sposób na nudne wieczory
Nie każdy opiekun czuje potrzebę angażowania się w sporty kynologiczne i starty w zawodach. Noseworking oraz praca węchowa z psem to również świetny sposób na urozmaicenie codziennych aktywności, zwłaszcza jeśli na zewnątrz pada deszcz, lub pies jest unieruchomiony z powodu kontuzji lub naszej choroby. Wówczas wystarczy kilka minut wysiłku umysłowego, by pies zmęczony i spełniony położył się spać.
W tym celu można wykorzystać proste zabawki brainworkowe oraz maty węchowe. Jest to znacznie mniej angażujące dla trenera, ponieważ pies w zabawach węchowych szuka przede wszystkim swoich smakołyków, a nie próbek zapachowych. Jednocześnie tego typu zabawy są dla psa bardzo stymulujące i wyciszające, dlatego świetnie nadadzą się dla zwierzaków, które roznosi energia.
Zobacz również: Pięć zabawnych sposobów na spacer z psem