Wbrew pozorom, choroby krążka międzykręgowego, zwane potocznie dyskopatią, nie dotyczą jedynie ludzi. Wiele zwierząt również zmaga się z objawami ze strony kręgosłupa. Jak objawia się dyskopatia u psa, jakie są jej przyczyny oraz jak wygląda leczenie przepukliny krążka międzykręgowego?
Rodzaje dyskopatii u psów
Ogólnie mówiąc, choroba ta spowodowana jest przez wypadnięcie, zniszczenie lub przesunięcie krążka międzykręgowego, co prowadzi do zaburzeń neurologicznych. Krążek międzykręgowy normalnie pełni rolę amortyzatora dla kręgów, zapewniając prawidłową ruchomość kręgosłupa. Jakiekolwiek zwyrodnienia mogą powodować bolesność, sztywność oraz szereg różnych, przykrych dolegliwości.
Aby lepiej zrozumieć, czym dokładnie jest dyskopatia u psów, należy rozróżnić dwa typy tej choroby, które dzieli się wg. Klasyfikacji Hansena. Dyskopatia typu Hansen I powstaje w wyniku nagłego, ostrego ucisku na rdzeń kręgowy, w wyniku wypadnięcia jądra miażdżystego dysku do kanału kręgowego. Powoduje to wtórne stłuczenie oraz obrzęk rdzenia w wyniku uderzenia przez jądro miażdżyste.
Dyskopatia u psa typu Hansen II powstaje w wyniku stopniowego rozwoju zmian zwyrodnieniowych pierścienia. Z wiekiem powoduje to przebudowę struktury pierścieni włóknistych krążka, co prowadzi do ich wysunięcia wraz z jądrem miażdżystym do kanału kręgowego oraz ucisku na rdzeń kręgowy.
Ponadto, w ostatnich latach zaczęto wyróżniać trzeci typ dyskopatii, nazywany dyskopatią typu Hansen III. Jest to choroba, do której dochodzi w wyniku nagłego urazu na skutek zwiększonej aktywności. Powoduje to coś na kształt eksplozji jądra miażdżystego i uderzenia w rdzeń kręgowy. W miejscu uderzenia powstaje uraz z obrzękiem, często ze zmianą wewnątrzrdzeniową w postaci mikrowylewu lub zmiany niedokrwiennej.
Predyspozycje i przyczyny dyskopatii u psa
Przyczyny dyskopatii u psa również zależne są od typu choroby. W przypadku dyskopatii typu Hansen I wyraźne predyspozycje wykazują psy ras małych, szczególnie chondrodystroficznych, tzn. takich o skróconych łapach, jak np. jamniki, welsh corgi, shih-tzu, maltańczyki, pekińczyki, buldogi francuskie czy pudle miniaturowe. Choroba prowadzi do zwyrodnienia krążków międzykręgowych już od 6. miesiąca życia. Zwykle przed ukończeniem 2 roku życia można zaobserwować zmiany zwyrodnieniowe nawet w 90 procentach krążków międzykręgowych. Objawy pojawiają się nagle, przeważnie w wyniku urazu lub zwiększonej aktywności.
Dyskopatia typu Hansen II dotyczy zwykle psów ras dużych, szczególnie owczarków niemieckich, bokserów czy dobermanów. Choroba postępuje stopniowo, a jej rozwojowi sprzyja nieprawidłowa masa ciała.
Z kolei dyskopatia typu Hansen III diagnozowana jest najczęściej u psów sportowych, młodych i aktywnych, które nie mają podejrzenia dyskopatii typu Hansen I. Ze względu na urazowy charakter choroby, dotyka ona często psy trenujące frisbee, a także inne aktywności oparte na nagłych wyskokach oraz zwrotach.
Objawy dyskopatii u psa
Objawy dyskopatii u psa w znacznej mierze zależą od odcinka, w którym pojawiła się zmiana, a także od stopnia jej nasilenia. Charakteryzują się postępującym niedowładem, mogącym prowadzić do porażenia (plegii) i zniesienia czucia bólu głębokiego. Większość zmian dotyczy okolicy przejścia piersiowo-lędźwiowego, co powoduje wzmożone odruchy w kończynach miednicznych oraz ich niedowład.
Zanim dojdzie do zaawansowanego rozwoju dyskopatii, można zaobserwować niechęć do ruchu, brak apetytu, osowiałość, problemy z dotykiem, ból oraz dyskomfort i problemy z załatwianiem potrzeb fizjologicznych. Zwierzę może okazywać sztywność niektórych odcinków kręgosłupa (widoczne zwłaszcza w przypadku dyskopatii w odcinku szyjnym), a także kulawiznę lub niedowład kończyn.
W przypadku dyskopatii typu Hansen III, ból pojawia się zwykle nagle i prowadzi do dynamicznego rozwoju objawów. Wymaga to dokładnej diagnostyki, ponieważ ten typ dyskopatii nie jest widoczny na zdjęciach RTG oraz tomografii. W celu diagnostyki stosuje się badanie neurologiczne oraz rezonans magnetyczny.
Leczenie dyskopatii u psa
W zależności od stopnia zaawansowania choroby można wyróżnić leczenie zachowawcze lub chirurgiczne. W pierwszym przypadku konieczne jest drastyczne ograniczenie ruchu przez okres minimum 4-6 tygodni. W skrajnych przypadkach konieczna jest klatkoterapia przez cały czas leczenia. W tym czasie stosuje się leki przeciwzapalne oraz zabiegi fizjoterapeutyczne. Niestety, istnieje spore, ponad pięćdziesięcioprocentowe ryzyko nawrotów objawów, dlatego nie zaleca się leczenia zachowawczego w przypadku psów, u których symptomy są już zaawansowane. Ponadto w przypadku dyskopatii typu II, leczenie farmakologiczne może nie przynieść oczekiwanych skutków.
U psów borykających się z paraliżem, konieczna jest interwencja chirurgiczna. Ma ona na celu usunięcie masy uciskającej na rdzeń kręgowy oraz w razie konieczności – odbarczenie rdzenia kręgowego. Najczęściej stosowaną metodą chirurgiczną jest chemilaminectomia, lub laminectomia, a w przypadku zmiany w odcinku szyjnym kręgosłupa – metoda ventral-slot, ze względu na mięśnie umiejscowione po bokach szyi. Rokowania po operacji są pomyślne, jednak jeśli w wyniku urazu doszło do utraty czucia bólu głębokiego, a interwencja chirurgiczna przyszła zbyt późno, należy być gotowym na brak poprawy. Po zabiegu pies wraca do sprawności przez okres około dwóch tygodni. W tym czasie wymagana jest jednak odpowiednia opieka nad zwierzęciem zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii.
Rehabilitacja dyskopatii u psa
Fizjoterapia jest bardzo istotnym elementem zdrowienia psich pacjentów z dyskopatią. Bez względu na to, czy opiekun zdecyduje się na leczenie zachowawcze czy operacyjne, rehabilitacja powinna być obowiązkowym elementem.
Przy leczeniu zachowawczym stosuje się magnetoterapię i laseroterapię, a także masaż leczniczy. Bardzo ważne są regularne ćwiczenia bierne, wykonywane nie tylko w gabinecie fizjoterapeuty, ale także kilka razy dziennie przez opiekuna w domu, a także kontrola pęcherza i zapobieganie odleżynom. Po około 3 tygodniach takiej terapii można powoli wdrożyć ostrożne ćwiczenia z zakresu kinezyterapii aktywnej.
Z kolei w czasie fizjoterapii po operacji dyskopatii, pierwsze dwa dni skupia się na terapii przeciwbólowej i ćwiczeniach biernych. Również należy pamiętać o kontroli pęcherza i zapobieganiu odleżynom. Po tym czasie można ostrożnie włączyć elementy kinezyterapii aktywnej, a także spacery na zewnątrz w uprzęży lub na wózku. Po zagojeniu się rany dobrze jest włączyć także bieżnię wodną, która pomoże psu wrócić do sprawności. W tym czasie wprowadza się również ćwiczenia, które mają za zadanie przywrócić zwierzę do pełnej sprawności.
Zobacz również: Parwowiroza u psa, czyli psi tyfus