Kastracja kotów jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów w gabinetach weterynaryjnych. Kastruje się nie tylko koty wolnożyjące czy wychodzące, ale również domowe mruczki. Zabieg ten ma wiele plusów, dlatego też jest zalecany dla niemal każdego kota. Kiedy kastrować kota? Jaki jest koszt kastracji kota? Jak wygląda rekonwalescencja zwierzaka po zabiegu?
Kastracja i sterylizacja - czym jest kastracja kota?
Termin kastracja oznacza trwałe ubezpłodnienie i pozbawienie możliwości dalszej reprodukcji. Kastracja chirurgiczna polega na usunięciu gonad - jajników u kotek i jąder u kocurów.
W języku potocznym określeń sterylizacja i kastracja używa się zamiennie, lub rozróżnia się sterylizację jako zabieg ubezpłodnienia kotek, a kastrację - kocurów. W rzeczywistości jednak słowa te nie są synonimem. Zabieg sterylizacji kota wiąże się z bezpłodnością, przy jednoczesnym zachowaniu gonad. Robi się to poprzez podwiązanie nasieniowodów lub jajowodów. W efekcie zachowany jest cykl płciowy i naturalne popędy. Zabieg ten nie eliminuje ryzyka chorób narządów rozrodczych, dlatego jest bardzo rzadko stosowany.
W przypadku kastracji kotek można mówić o dwóch rodzajach zabiegów: ovariektomii, czyli usunięciu jajników lub ovariohisterektomii (OVH), czyli usunięciu jajników wraz z macicą. U kocurów kastracja polega na przeprowadzeniu zabiegu orchiektomii, czyli amputacji jąder.
Dlaczego warto kastrować koty?
Pierwszym i najważniejszym powodem, dla którego warto kastrować koty, jest ograniczenie bezdomności. W Polsce problem bezdomnych kotów jest ogromny i jedynym rozwiązaniem jest powszechna kastracja. To jednak niejedyna przyczyna.
Kastracja ogranicza rozprzestrzenianie się chorób, w tym między innymi FIV (nazywanego kocim HIV). Reguluje również gospodarkę hormonalną - dzięki zahamowaniu cyklu i objawów rui kotka nie męczy się i nie wpada w stan rui ciągłej. Z kolei u kocura zanika popęd płciowy, dzięki czemu jest spokojniejszy i mniej skory do bójek. Dodatkową zaletą jest zmniejszenie ryzyka znaczenia terenu oraz zmiana zapachu moczu u kocurów.
Zabieg kastracji eliminuje również schorzenia narządów rodnych, takich jak ropomacicze, cysty, torbiele czy nowotwory. U kotek znacznie zmniejsza również ryzyko nowotworów listwy mlecznej. Badania dowodzą, że dzięki kastracji długość życia kocurów wydłuża się niemal dwukrotnie, a kotek o ⅓.
Jak przygotować kota do kastracji?
Kastracja, choć często traktowana jako rutynowy zabieg, wciąż wymaga odpowiedniego przygotowania i kwalifikacji. Oznacza to, że lekarz powinien zebrać wywiad od opiekuna, przeprowadzić badanie kliniczne oraz pobrać krew do badania (na czczo), by ocenić stan zdrowia zwierzęcia i wykluczyć przeciwwskazania do zabiegu. Często zaleca się również wykonanie echa serca przed zabiegiem.
Gdy kot już zakwalifikuje się do zabiegu, w dniu kastracji powinien być na czczo. U zwierząt dorosłych zaleca się minimum 10 godzin głodówki, z kolei u młodszych kotów wystarczy 6-8 godzin. Najlepiej, jeśli kotka do kastracji jest w fazie ciszy hormonalnej (około dwa tygodnie po rujce), jednak w przypadku, gdy jest to konieczne, istnieje również możliwość kastracji kotki w rui.
Jak wygląda kastracja kotki?
Zabieg kastracji u kotki jest znacznie bardziej inwazyjny niż u kocura. Na początku, gdy zwierzę jest już znieczulone, goli się brzuch i dezynfekuje skórę. W zależności od preferencji chirurga, można wykonać cięcie powłok brzusznych w linii białej lub po boku. Po uzyskaniu dostępu do jamy brzusznej i odnalezieniu jajników, chirurg podwiązuje tętnice jajnikowe i odejmuje jajniki.
Następnie podwiązuje trzon macicy wraz z naczyniami krwionośnymi i usuwa całą macicę. Na koniec zszywa się kolejno mięśnie, tkankę podskórną oraz skórę.
Jak wygląda kastracja kocura?
Po podaniu znieczulenia, gdy kot jest nieprzytomny, usuwa się owłosienie z moszny i dezynfekuje okolicę cięcia. Następnie wykonuje się cięcie (pojedyncze na szwie moszny lub podwójne nad każdym jądrem) i podwiązuje tętnicę jądrową przy użyciu nici chirurgicznej lub nasieniowodu. Często zabieg nie wymaga nawet zakładania szwów na skórę moszny, ponieważ rana zabiegowa goi się przez rychłozrost.
Problem pojawia się, gdy kot jest wnętrem i jedno lub oba jądra schowane są w jamie brzusznej. Wówczas konieczne jest namierzenie jądra i wykonanie cięcia w odpowiednim miejscu.
Ile trwa kastracja kota?
W przypadku kocurów zabieg kastracji trwa od kilku do kilkunastu minut, w zależności od wprawy chirurga. U kotek zabieg kastracji trwa nieco dłużej - około 30-40 minut. Warto jednak pamiętać, że czas znieczulenia od momentu podania do czasu pełnego wybudzenia jest zwykle znacznie dłuższy i wiąże się z indywidualną reakcją organizmu.
Kiedy można wykastrować kota?
Jeszcze nie tak dawno temu zalecano kastrować kotki i kocury po ukończeniu minimum szóstego miesiąca życia. Dziś zalecenia te się zmieniły i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną za najlepszy czas do kastracji uznaje się okres 3-5,5 miesiąca życia. Jest to zabieg wczesnej kastracji, który ma wiele zalet - w tym wieku kot posiada odpowiedni pakiet szczepień i odrobaczeń, a młody organizm znacznie szybciej dochodzi do siebie po zabiegu. Narządy rodne u kotek są mniejsze i słabiej ukrwione, co pozwala na zastosowanie mniejszego cięcia i zminimalizowanie ryzyka krwotoków. Wczesna kastracja znacznie zmniejsza również ryzyko nowotworu listwy mlecznej, a także pozwala uniknąć problemu znaczenia moczem u samców.
Ile goi się rana po kastracji kota?
Rana po kastracji u kota goi się bardzo szybko. Przeważnie rekonwalescencja po zabiegu trwa od 7 do 10 dni. W tym czasie warto pilnować, by kot nie interesował się raną i nie próbował jej wylizywać lub drapać, ponieważ czas gojenia może znacząco się wydłużyć.
Opieka nad kotem po kastracji
Większość kotów kastrowanych w młodym wieku błyskawicznie dochodzi do siebie. Często, gdy tylko wrócimy do domu, zwierzaki mają ochotę biegać i psocić. Warto jednak, przynajmniej na początku, nieco ograniczyć ich zapędy, nie pozwalając na skakanie po meblach czy dzikie gonitwy.
Pierwszy posiłek po kastracji kota należy podać zgodnie z zaleceniami lekarza wykonującego zabieg, przeważnie po około 2-3 godzinach od odbioru zwierzęcia. Jeśli kot słabo czuje się po zabiegu, warto zapewnić mu spokojne i ciepłe miejsce na odpoczynek, by mógł dojść do siebie bez ryzyka wyziębienia.
Możliwe powikłania po kastracji kota
Jak po każdym zabiegu, tak również po kastracji u kota mogą wystąpić pewne powikłania. Narkoza zawsze wiąże się z ryzykiem, które można zminimalizować dzięki wcześniejszym badaniom i kontroli anestezjologa podczas zabiegu. Jednym z najczęstszych powikłań jest ból, zasinienie i obrzęk w okolicach rany zabiegowej. Często wiąże się to z indywidualną reakcją organizmu np. z powodu alergii na nici chirurgiczne. Taki objaw może być również oznaką infekcji lub stanu zapalnego. Niestety, zwykle nie da się przewidzieć tego typu powikłań, dlatego warto obserwować zwierzę, a w razie jakichkolwiek nieprawidłowości skonsultować się z lekarzem przeprowadzającym zabieg.
W sytuacji, gdy zwierzę nie zostało odpowiednio zabezpieczone po zabiegu, może dojść do zakażenia rany pooperacyjnej. Najczęściej dzieje się tak z powodu niedopilnowania zwierzęcia, które zbytnio interesuje się raną i ją wylizuje. Inną przyczyną jest nieprawidłowa higiena rany lub nieleczony odczyn alergiczny na nici chirurgiczne. Wszelkie nietypowe objawy w okolicach rany zabiegowej należy konsultować z lekarzem.
U niektórych zwierząt w wyniku zabiegu może dojść również do pooperacyjnej niewydolności nerek. Po podaniu znieczulenia zmniejsza się ciśnienie krwi, co może skutkować zaburzeniem funkcjonowania nerek. Obecnie tego typu sytuacje zdarzają się bardzo rzadko, ze względu na nowoczesne leki oraz kontrolę okołozabiegową, jednak należy pozostać czujnym, zwłaszcza u kotów predysponowanych do chorób nerek.
Ile kosztuje kastracja kota?
Cena kastracji kota waha się od około 200 do 500 złotych. U kotek koszt zabiegu jest wyższy, ze względu na fakt, iż jest bardziej inwazyjny i trudniejszy do wykonania. Cena zależna jest od metody zabiegu, rodzaju stosowanego znieczulenia i materiałów, a także ilości osób asystujących do zabiegu. Warto pamiętać, że oszczędzanie na kosztach zwykle wiąże się ze zwiększonym ryzykiem, ze względu na gorszą opiekę około zabiegową.
Czy jest możliwe dofinansowanie do kastracji kota?
W niektórych miastach urząd decyduje się na dofinansowanie do kastracji kotów właścicielskich, dzięki czemu zabieg jest darmowy lub znacznie tańszy. Oprócz tego warto zrobić rozeznanie wśród lokalnych fundacji, schronisk i organizacji prozwierzęcych, które często również finansują zabiegi kastracji kotów.
Czy kot po kastracji się zmienia?
Zachowanie kotów po kastracji może ulec zmianie. Szczególnie widać to w przypadku samców, u których brak hormonów minimalizuje ryzyko kociej agresji czy niebezpiecznych zachowań. Również u kotek, dzięki utrzymaniu poziomu ciszy hormonalnej nie dochodzi do zmian zachowania spowodowanych rujami, dzięki czemu zwierzęta są bardziej stabilne. Nieprawdą jest jednak, że w wyniku kastracji może zmienić się charakter kota - zabieg nie wpływa na osobowość zwierzęcia, a jedynie eliminuje zachowania, które mają podłoże hormonalne.
